Xây nhà, mua nhà là chuyện trọng đại của mỗi người, tuy nhiên, thủ tục xây nhà như thế nào cho đúng thì không phải ai cũng biết, dưới đây là câu chuyện chia sẻ của anh Bùi Công Hoan- hiện sinh sống tại thành phố Bắc Ninh khốn khổ vì trót liều xây nhà không làm giấy phép xây dựng.
“Gia đình tôi mua được mảnh đất rộng 80m2 giá 50 lượng vàng (khoảng 420 triệu) tại một ngõ nhỏ ở gần thành phố Bắc Ninh năm 2010. Tiết kiệm tiền vài năm đến năm 2013, tôi mới có 200 triệu và quyết đinh vay thêm bạn bè, người thân khoảng 150 triệu nữa để xây nhà, chủ yếu là do khi ấy mới lập gia đình muốn ra ở riêng cùng vợ con .
Trước tết 3-4 tháng tôi bắt đầu xây nhà. Công việc bận rộn, thời gian thì gấp rút vì tôi muốn sớm hoàn thành nhà mới để kịp đón dâu và đón Tết nên tôi cố tình không xin giấy phép xây dựng. Lúc đó tôi vẫn lười khi nghĩ đến việc đi xin giấy tờ cũng như các thủ tục hành chính khác vì phải chờ đợi lâu trong khi việc ở cơ quan làm không hêt. Muốn tiết kiệm tối đa tiền bạc và thời gian, tôi cũng tự mình phác thảo sơ qua về ngôi nhà với với thợ xây mà không thuê thiết kế nên là giấy tờ xây nhà của tôi hầu như không có.
Sau khi xây xong 3 tầng, chỉ chờ đổ mái là xong thì quản lý của phường phát hiện. Khi đó tôi bị phạt tiền gần chục triệu và bị yêu cầu tháo dỡ công trình. Tôi gọi điện khắp nơi nhờ cậy các mối quan hệ và tìm cách hoãn binh để không phải tháo dỡ nhưng công trình bị đình chỉ. Đề phòng cán bộ phường ghé thăm sau một thời gian ngừng thi công, tôi cho thợ xây làm chui trong đêm và những ngày nghỉ. Hai lần cán bộ phường quay lại trong giờ hành chính nhưng thấy công trình không một bóng người nên họ cũng làm gì tôi nữa.
Ngôi nhà cuối cùng cũng hoàn thành. Vì làm trong đêm lại làm vội trong tâm trạng nơm nớp lo lắng nên có một số điểm tôi cảm thấy không ưng ý như gạch lát không phẳng, tường sơn không được mịn, các hạng mục nội thất cũng phải cắt bỏ nhiều, đường nước bị hở (mãi sau này tôi mới có thời gian sửa chữa). Tôi còn đi vấp phải gạch trong mottj tối đi kiểm tra đội thợ đang thi công khiến chân chảy máu đầm đìa, cẳng chân bây giờ vẫn còn vết sẹo.
Nhà không có giấy phép xây dựng nên tôi chỉ có mỗi tờ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với hiện trạng nhà cấp bốn trên giấy giống như hiện trạng đất ngày đầu tôi mua. Tôi không đổi sang được “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” cho ngôi nhà ba tầng vì bản thân không muốn đi nộp phạt.
Mọi chuyện có thể vẫn diễn ra bình thường nếu như gia đình tôi sống cả đời trên ngôi nhà đó thì coi như mọi thiệt hại do xây nhà không phép coi như đã chấm dứt. Tuy nhiên, đầu năm 2016, vợ chồng tôi muốn bán căn nhà trong ngõ này để mua nhà ở gần trung tâm thành phố Bắc Ninh cho tiện vì gần cơ quan làm việc của hai vợ chồng.
Chúng tôi tiếp đón cả trăm vị khách có nhu cầu, nhưng ai cũng vậy, cứ nghe thấy không có giấy hoàn công (vì không có giấy phép xây dựng thì không có giấy hoàn công) là khách bỏ đi. Chúng tôi rất buồn phiền vì cảm thấy ngôi nhà của mình có giá trị rất thấp. Những lúc đang nghỉ ngơi cũng bị người cò mồi dẫn khách đến xem nhà làm phiền khiến 2 vợ chồng rất mệt mỏi. Lúc đó, tôi đã nghĩ đến việc làm giấy hoàn công để dễ dàng bán nhà. Qua một vài người, tôi được giới thiệu một gã cò mồi chuyên làm giấy tờ liên quan đến nhà đất. Anh ta nhận của tôi trước 10 triệu rồi lặn mất tăm. Vợ cứ than vãn đã không bán được nhà còn bị lừa mất tiền, tôi bực quá, năm lần bảy lượt mới đòi lại được 10 triệu, sau đó tôi cũng không làm giấy tờ gì nữa.
Cuối năm 2016, tôi rốt cuộc cũng bán được ngôi nhà với giá 2,2 tỷ, coi như chỉ bán đất không, đồng nghĩa với việc đã bị ép giá rất nhiều. Vì đã quá chán và mệt với việc tiếp đón khách nên tặc lưỡi bán cho nhanh. Bây giờ nghĩ lại, tôi vẫn giật mình vì bán quá rẻ, bởi lúc tôi bán được nhà cũng là thời điểm thị trường bất động sản bắt đầu giao dịch sôi động, giá nhà đất tăng khá cao”.
Như câu câu chuyện của anh Hoan, trước khi khởi công xây dựng công trình, chủ đầu tư phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp theo quy định (trừ một số trường hợp được miễn giấy phép xây dựng như: nhà ở riêng lẻ ở nông thôn (không nằm trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử – văn hóa), nhà ở thuộc dự án phát triển đô thị,…) theo quy định tại khoản 1 Điều 89 Luật Xây dựng 2014. Bởi vậy, để xây dựng nhà ở mới thì chủ nhà cần phải làm thủ tục cấp giấy phép xây dựng (trừ trường hợp được miễn).
Điều 93 Luật Xây dựng quy định điều kiện chung cấp giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ tại đô thị là phải phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt, bảo đảm an toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ & bảo đảm an toàn hạ tầng kỹ thuật, hành lang bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều, thiết kế xây dựng nhà ở …
Theo khoản 1 Điều 95 Luật Xây dựng, hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng mới đối với nhà ở riêng lẻ gồm:
– Bản sao giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai;
– Đơn xin đề nghị cấp giấy phép xây dựng;
– Bản vẽ thiết kế xây dựng của ngôi nhà;
Với công trình xây dựng có công trình liền kề phải có bản cam kết bảo đảm an toàn đối với công trình liền kề. Đối với nhà ở có quy mô tổng diện tích sàn xây dựng nhỏ hơn 250m2, dưới 3 tầng hoặc có chiều cao dưới 12m chủ nhà cũng được tự tổ chức thi công xây dựng và chịu trách nhiệm về an toàn xây dựng và các ảnh hưởng của việc xây dựng nhà ở đến các công trình liền kề, lân cận.
Như vậy, nếu xây nhà ở mới không thuộc trường hợp miễn thì chủ nhà cần phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép xây dựng tại cơ quan có thẩm quyền để tránh những thiệt thòi có thể xảy ra về sau.
