Cây mẹ đẻ cây con
“Công ty mẹ – công ty con” là khái niệm dùng để chỉ một tổ hợp các công ty có mối quan hệ với nhau về sở hữu, độc lập về mặt pháp lý và chịu sự kiểm soát chung của một công ty có vai trò trung tâm quyền lực, nắm giữ quyền chi phối các công ty còn lại trong tổ hợp.
Như chúng ta cũng biết, trong lĩnh vực BĐS, khi công ty mẹ xây dựng hoặc phân phối các dự án BĐS của mình thường thành lập các công ty con theo hình thức góp vốn thành lập 100% hoặc cùng hợp tác kinh doanh. Giống với mô hình một cây lớn sinh nhiều cây con chuing rễ, sau khi thành lập, các chi nhánh nhỏ này sẽ là chủ đầu tư trực tiếp thực hiện dự án hoặc trực tiếp quản lý.
Điển hình là công ty BĐS Đất Xanh tính đến tháng 6/2017 đã sở hữu 18 công ty con trong đó 13 công ty con trực tiếp và 5 công ty còn lại gián tiếp hoạt động trong lĩnh vực BĐS.
Tháng 5/2017, Đất Xanh cũng thông qua việc thành lập công ty TNHH MTV Đất Xanh Quảng Nam với số vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng nhằm mục đích đầu tư vào dự án Opal Ocean View tại Quảng Nam. Trong đó bản thân công ty này góp 600 tỷ đồng tương đường 60% tổng số vốn.
Sau đó 1 tháng tức vào thàng 6 năm ngoái, tập đoàn BĐS này cũng đã góp 99,9% vốn đầu tư vào công ty CP Sài Gòn Riverview để xây dựng một dự án tại khu đất ở phường Hiệp Bình Chánh quận Thủ Đức, TP.HCM.
Một trường hợp khác là của Novaland Group, tập đoàn này thời gian qua đã thành lập khaongr 39 công ty con và 3 công ty liên kết thực hiện hơn 35 dự án lớn nhỏ trên cả nước.
Trong đó, có thể kể đến một số như Công ty TNHH No Va Lucky Palace, là công ty do Tập đoàn Novaland sở hữu 100% vốn. Hay Công ty Cổ phần The Princess Residence là công ty con do Novaland sở hữu 99,8% vốn,…
Ngay trong danh sách dự án của Novaland Group cũng không khó tìm thấy tên các dự án Lucky Palace, The Princess Residence.
Trên thực tế, cũng có không ít trường hợp các doanh nghiệp bất động sản lập công ty con, công ty liên kết để đầu tư dự án nhưng sau đó lại bán cho bên đối tác thứ ba.
Thực chất, mối liên hệ giữa công ty mẹ với công ty con là thông qua sở hữu cổ phần, sau khi quan hệ công ty mẹ – con được thiết lập, công ty mẹ trở thành cổ đông của công ty con. Việc nắm giữ này có thể là một phần hoặc toàn bộ vốn. Thông thường, việc nắm giữa vốn giữa công ty này với công ty khác phải đủ để tạo nên sự chi phối mới hình thành quan hệ công ty mẹ – công ty con. Do đó, sự thay đổi mức sở hữu của công ty này đối với vốn Điều lệ của công ty khác dẫn tới sự thiết lập quan hệ mẹ – con hoặc chấm dứt quan hệ đó.
Công ty mẹ đẻ công ty con, nhằm mục đích gì?
Theo phân tích cũng như lý giải của một số chuyên gia trong ngành, việc này nhằm rất nhiều mục đích như duy trì chế độ sổ sách và chi phí riêng biệt; hạn chế trách nhiệm nếu phá sản; thuận lợi khi chuyển nhượng dự án và dễ dàng khi đăng ký đầu tư xây dự án mới. Cụ thể:
1.Tách riêng thành các pháp nhân riêng biệt (công ty thực hiện dự án) nhằm duy trì chế độ sổ sách và chi phí riêng biệt.
Các Công ty thực hiện dự án sau khi được thành lập là các pháp nhân độc lập, có cơ cấu tổ chức, có tài sản riêng, và tự chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ của mình. Ngoài ra, các công ty này được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam, do đó, các công ty này sẽ được điều chỉnh bởi các quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật đầu tư cũng như các quy định về thuế TNDN, thuế GTGT, và phải tuân thủ các quy định về kế toán, sổ sách,… Do đó, các công ty lớn thường thành lập các Công ty con để thực hiện dự án nhằm tách biệt nguồn vốn, chi phí, tài sản và sổ sách.
2.Tách riêng phạm vi trách nhiệm của từng pháp nhân. Nếu có một pháp nhân phá sản, sẽ không ảnh hưởng đến các pháp nhân khác.
Như trình bày ở trên, các công ty thực hiện dự án này là các pháp nhân độc lập, thường được thành lập theo hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần, theo pháp luật doanh nghiệp, các công ty mẹ này chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn góp hay cổ phần mà mình sở hữu. Do đó, trong trường hợp các công ty thực hiện dự án này phá sản, sẽ tự chịu trách nhiệm với các chủ nợ trong phạm vi tài sản và vốn của mình. Do đó, trong trường hợp một pháp nhân phá sản, sẽ không ảnh hưởng đến các pháp nhân khác, hay nói cách khác, khi một dự án không thể thực hiện, các dự án khác hay công ty mẹ sẽ không bị ảnh hưởng hay liên đới chịu trách nhiệm với Công ty thực hiện dự án.
3.Thuận lợi về mặt thủ tục trong việc chuyển nhượng dự án cho một bên thứ 3.
Nếu thực hiện chuyển nhượng dự án theo hình thức chuyển nhượng vốn của công ty thực hiện dự án (bán công ty con) sẽ có những điểm thuận lợi hơn. Thứ nhất, về mặt pháp lý, tiết kiệm về mặt thời gian thực hiện chuyển nhượng, hồ sơ thủ tục, giảm thiểu rủi ro đối với các tranh chấp về các nghĩa vụ đối với các bên thứ ba (người mua nhà, các nhà cung cấp, chủ nợ). Thứ hai, việc chuyển nhượng dự án đầu tư theo hình thức chuyển nhượng vốn cũng sẽ có những thuận lợi về mặt hạch toán, kết toán, thuế của công ty mẹ.
4.Thủ tục thực hiện từng dự án sẽ không bị ảnh hưởng.
Mỗi công ty thực hiện dự án sẽ là chủ đầu tư thực hiện dự án kinh doanh bất động sản, khi muốn chuyển nhượng cho một bên thứ ba, chủ đầu tư sẽ chuyển nhượng phần vốn góp/cổ phần của mình cho nhà đầu tư mới, việc chuyển nhượng như trên sẽ đơn giản và tránh thay đổi cơ cấu của công ty mẹ. Bên cạnh đó, việc chuyển nhượng một dự án hay một dự án bị dừng hoạt động cũng sẽ không ảnh hưởng đến các dự án còn lại.
Trang Phan (Tổng hợp)
